Podium

Betekenis Podium

De dikke Van Dale spreekt van 'verhevenheid, platform, verhoging maar ook van een gelegenheid om op te treden/zich te ontwikkelen of uiten' en verwijst naar het Latijnse podium. (onzijdig/ meervoud podiums en podia). Bron: www.vandale.nl
Naar het idee van Lauran gaat het begrip podium vooral over het uitlokken/creeren van gedrag.

Etymologie
podium zn. ‘verhoging voor publieke optredens’
Nnl. podium ‘verhoging, voorste deel van het toneel’ [1847; Kramers].
Ontleend aan Duits Podium ‘verhoging voor publieke optredens’ [1834; OED], eerder ‘verhoogd zitgedeelte in een amfitheater voor hoge gasten’ [15e of 16e eeuw; OED], dat ontleend is aan klassiek Latijn podium ‘verhoogd zitgedeelte in een amfitheater, voetstuk van een zuil’, op zijn beurt ontleend aan Grieks pódion ‘standplaats, voetstuk, basement van een zuil’, letterlijk ‘kleine voet’, verkleinwoord van poús (genitief podós) ‘voet’, zie → voet. Bron: www.etymologiebank.nl

Synoniemen

platform, verhoging, verhevenheid, toneel(ruimte), stellage, plateau, planken, scene, voetstuk, verhevenheid, Buhne, opstap/optred, speelplaats

Het Latijnse woordenboek geeft 3 betekenissen: lambrisering in een kamer (!), de balken in het circus en de plaats in het amfitheater, waar hooggeplaatste personen zaten, zoals de keizer. Het Latijnse woord podium is mannelijk of vrouwelijk en het meervoud is podii. En zoals verwacht, verwijst het Latijn terug naar het Griekse woord 'podion'.

In het Griekse woordenboek komt dat niet voor, maar wel podos en pous, dat staat voor voet, tred en gang. Met een tikkeltje dichterlijke vrijheid kom je zo tot 'voetstuk'! Maar dat is dan mijn interpretatie!

Het begrip podium gaat dus zowel in de geschiedenis als in het hedendaagse leven over zichtbaarheid. Het verschil zit ‘m alleen in de plek. In het Latijns spreekt men over podium als de beste plek waar vandaan je het optreden kon zien. Het ‘gewone’ volk kon dan naar de keizer op ‘zijn podium’ kijken. Tegenwoordig spreken we over podium als plek waar het optreden zelf plaatsvindt.
Voor mij gaat het begrip podium vooral over de aandacht van een publiek voor de belangrijkste gebeurtenis of plek in een bepaalde ruimte.

Deze plek kan op straat zijn, mensen creëren een eigen podium door enkel een houten blok mee te nemen, groot genoeg om erop te staan en verheffen hun stem om de aandacht van passanten te trekken. De bekendste vorm van podium is dan ook de zeepkist. Een podium kan ook een digitaal platform zijn, een plek op internet waar je de gelegenheid hebt om informatie te delen met een publiek (de volgers). Bekende vormen van digitale podia zijn Facebook, Youtube en Twitter.

Als je podium psychologisch benadert kom je uit op begrippen als “podiumvrees”, “in de spotlights staan” en “faalangst”.

Definitie podiumkunst: iedere op het podium beoefende kunstvorm, zoals toneel/opera/ballet/kleinkunst en ook film wordt tot de podiumkunst gerekend.

Theater: toeschouwer en performer communiceren met elkaar (= verbintenis → sociaal contract) doordat ze zich lijflijk in dezelfde ruimte en tijd bevinden. Bij theater is er sprake van een bepaalde ruimte (het toneel, een afgebakende fysieke ruimte) die onbepaald is (dat betekent dat het ingevuld kan worden met een creatie van mogelijke wereld of situatie).De bedoeling is om voor beide tot een gedeeld begrip van de werkelijkheid te komen. Als toeschouwer moet je binnen dezelfde ruimte blijven als de performer (of binnen de aangegeven grenzen). Er is sprake van terugkoppeling van gedrag naar elkaar, interactie.

Omschrijving podium middeleeuwen:

In de eerste plaats was dit vooral bedoelt voor amateurtoneel, waar de hele stadsbevolking participeerde in de rol van publiek of performer. De uiteenlopende lokale gezelschappen waren verantwoordelijk voor de organisatie van deze evenementen. In het begin waren het vooral toneelgroepen met een vast repertoire, die al rondtrekkend door het land op zoek gingen nieuw publiek. Elke volgende stad deed dienst als nieuw podium: vanuit de wagen, een binnenplaats van een herberg en andere openbare of afgehuurde gelegenheden. De eerste beroepsgezelschappen in Europa ontstaan rond de jaren 40 in de 16e eeuw. Toneelspelen en reizen was toen dus nog onlosmakelijk met elkaar verbonden. De openbare feesten rondom het podium hadden ook een bepaalde functie: ze deden de spanningen in de stad tijdelijk ontladen, zorgde voor verbondenheid, bracht het stadsbestuur voor even op 1 lijn, leverde vaak spontane contacten op en er konden zaken gedaan worden met de vorst. Je zou kunnen zeggen dat het een vitale functie had in het dagelijks bestaan. Iedereen was ontspannen en daarom in een goede bui. Alle zintuigen werden bedient zodat iedereen in een overkoepelende, feestelijke roes verkeerde. Naast muziek en toneel had eten en drinken een prominente rol: het verspreiden van geuren was een vast onderdeel van de attractie en lokte mensen naar het podium. De zotten waren op deze evenementen erg belangrijk, zij hadden de speciale rol om iedereen bij het spektakel te betrekken. Het zorgde voor veel spontaniteit, vermaak en de brug tussen speler en publiek. Ook verspreidden ze teksten onder de toeschouwers zodat er meebewogen en gezongen kon worden. Dat iedereen mocht meedoen en er weinig verschil zat tussen het publiek en het podium, gaf ook vaak problemen. Mensen konden daardoor niet meer het onderscheid maken tussen het toneelstuk en de realiteit.

In deze tijden was er meerdere keren per week wat te doen en te zien op straat. Later nam de behoefte naar stedelijke promotie en zelfpresentatie steeds meer toe. Steden wilden gezien worden en het stadstheater was daar een uitermate goed middel voor. Het moest alleen wel wat professioneler, vandaar dat steeds meer steden een instituut van stadsrederijkers stichtten. Dit houdt in dat het toneelgezelschap een vaste plaats binnen de stad kreeg met 1 plaatselijke rederijker als aanspreekpunt. Het podium begon om die reden een belangrijkere, politieke functie aan te nemen. Er worden zware regels en verbonden opgesteld wat de feesten betreft. Het stadsbestuur zet de toneelspelen steeds vaker in om politiek te profileren waardoor rederijkers steeds meer invloed krijgen.

Photographer Noemie Goudal gebruikt oude pakhuizen als podium voor haar werk.

Artist JR turns the Panthèon in Paris INSIDE OUT

Levend standbeeld op de Dam

Julia Solis fotografeert vervallen ziekenhuizen, tunnels, straten en ook vergeten podia.

Referentiebeelden

Little people van Win Picture bewijst dat het begrip 'podium' ook op diverse schalen toegepast kan worden.

Een podium wat ontstaat door de lichtinval. Teshima Art Museum / Ryue Nishizawa