Installatie

Betekenis

Het Van Dale woordenboek geeft de volgende definitie van ‘Installatie’:
in·stal·la·tie/ɪnstɑla(t)si/zelfstandig naamwoord; de (v)ontleend aan Frans installation

1. plechtige bevestiging in een ambt, bv. van raadsleden, wethouders, burgemeesterssynoniem: inauguratie, inwijding
2. plechtige opneming in een vereniging, bv. van padvinders, studenten e.d.
3. het zich ergens vestigen en inrichten
4. het aanbrengen van apparaten ,synoniem: montage a (in 't bijzonder) de aansluiting op de energievoorziening
5. geheel van technische toestellen ook als tweede lid in samenstellingen als de volgende, waarin het eerste lid een werking, een techniek, het doel van de installatie enz. noemt: antenne-installatie,asdicinstallatie, belinstallatie, beveiligingsinstallatie,bezinkingsinstallatie, brandblusinstallatie,distilleerinstallatie, dokinstallatie, doseerinstallatie,drinkwaterinstallatie, drooginstallatie, filterinstallatie,hoogoveninstallatie, huistelefooninstallatie,hulpinstallatie, intercominstallatie, lanceerinstallatie,liftinstallatie, luchtregelingsinstallatie, menginstallatie,olieboorinstallatie, onthardingsinstallatie,ontvettingsinstallatie, ontzwavelingsinstallatie,pompinstallatie, ponsinstallatie, radarinstallatie,reinigingsinstallatie, roetvanginstallatie,schakelinstallatie, scheepskoelinstallatie,schrikdraadinstallatie, skipinstallatie, sonarinstallatie,spuitinstallatie, stookinstallatie, stortinstallatie,telefooninstallatie, telegraafinstallatie, telexinstallatie,turbine-installatie, veiligheidsinstallatie,verdampingsinstallatie, verfspuitinstallatie,versterkerinstallatie, verstuivingsinstallatie,verwerkingsinstallatie, vliegveldinstallatie,vuurleidingsinstallatie, warmeluchtinstallatie,warmwaterinstallatie, wateronthardingsinstallatie,waterreinigingsinstallatie, waterzuiveringsinstallatie,winningsinstallatie, zonverwarmingsinstallatie,zuiveringsinstallatieook als tweede lid in samenstellingen als de volgende, waarin het eerste lid het aandrijfmiddel of de energiebron noemt: atoominstallatie, dieselinstallatie,sterkstroominstallatie, stoominstallatie,zwakstroominstallatie
6. set van (beeld- en/of) geluidsapparatuur
7. kunstwerk dat bestaat uit een opstelling van verschillende voorwerpen

Geschiedenis

Invloeden

De installatie kunst is afgeleid van de conceptuele kunst en is dus te herleiden naar kunstenaars zoals Marcel Duchamp (1887-1968). Hij maakte modernistische readymades zoals zijn controversiële urinoir genoemd Fountain (1917). Andere invloeden zijn de avant-garde Dada tentoonstellingen in Berlijn en Keulen; het werk van de collage- kunstenaar en beeldhouwer Kurt Schwitters (1887-1948), met name zijn ' Merzbau ' assemblage.
Daarnaast zijn de assemblages en geschriften van de Amerikaanse avant-garde kunstenaar Allan Kaprow (1927) - met name zijn boek 'Assemblage, Environments en Happenings' uit 1966- ook zeer invloedrijk op de ontwikkeling van de installatie genre geweest.

De uiteindelijke installatie kunst.
The Proun Room aan het Berlijnse station uit 1923, ontworpen door de Russische kunstenaar El Lissitzky (1890-1941), kan gezien worden als de eerste installatie ooit. Deze eerste installatie was dus ver voor zijn tijd, aangezien de installatiekunst pas echt op kwam vanaf de jaren 1970. The Proun Room is een kunstwerk in een bestaande ruimte die voor een bepaalde ervaring zorgt, daardoor kan het gezien worden als een installatie.
Tegenwoordig bestaan er heel veel installaties. Ervaringen worden in het dagelijkse leven steeds belangrijker, vooral in de advertising. Daarom worden tegenwoordig ook installaties als communicatie middel ingezet in bijv. winkels. De installatie kunst heeft dus een enorme ontwikkeling gemaakt, van autonoom kunstwerk tot commercieel communicatie middel.


















El Lissitzky - The Proun Room - 1923

Functie/vormen/locatie
Installatie kunst is een relatief nieuw genre van de hedendaagse kunst. Een citaat van de schrijfster, Kate Mondloch, die een boek over installatie kunst heeft geschreven, verwoordt de installatie kunst goed. Ze zegt namelijk het volgende: ‘Installatie kunst is moeilijk in categorieën in te delen en bovendien bestaan er heel veel vormen van installatie kunst’. Installatie kunst kan zowel 3-D als 2-D kunst zijn, waardoor een bepaalde ervaring in een ruimte wordt gecreëerd. Installaties zijn dus artistieke interventies. De meeste installatie kunstwerken hebben een lage intrinsieke waarde: hun echte 'waarde' is het artistieke effect dat ze produceren.
Installatie kunstenaars willen met hun installatie een boodschap over brengen, die bereikt wordt door bepaalde middelen te gebruiken. Installatie kunst kan zowel een eenvoudig tot zeer complex ontwerp hebben. Vrijwel elk type materiaal of medium kan worden gebruikt in de hedendaagse installatie kunst. Installatie kunst kan zowel vormen van schilderkunst, beeldhouwkunst, maar ook nieuwe media zoals video, film, fotografie , audio en happenings bevatten.
De locatie van installatie kunst is niet gebonden aan een bepaald soort ruimte, maar wel aan een fysieke ruimte. Zo zijn er installaties gebouwd in ruimtes binnen in een gebouw, maar ook zijn er installaties in de open lucht gebouwd.
En ook is de functie van de installatie niet van te voren vastgesteld. De installatie kan openbare kunst zijn, maar ook een interactieve installatie zijn, die deelname van het publiek vereist. Een voorbeeld hiervan is de interactieve installatie Cloud door Caitlind Brown (1977). Het is een enorme cartooneske wolk gemaakt van 6.000 lampen bij elkaar. In de installatie vind je zowel nieuwe als kapotte/uitgebrande lampen, elk verbonden met elkaar met daaronder een nostalgisch trektouwtje om de lampen aan en uit te zetten. Met enorm veel publiek en nog veel meer touwtjes om aan te trekken lijkt het net alsof het bliksemt door het grote aantal flitsen van de lampen. Een ander voorbeeld is de Lotus Dome van Studio Roosegaarde (Daan Roosegaarde, 1979). Wanneer de Lotus Dome de warmte van een bezoeker voelt komt de Dome tot leven. Honderden aluminium bloemen openen hun blaadjes, een diep basgeluid vult de ruimte en het licht reflecteert de lotusbloemen op de muren. Het bestaat uit verschillende lagen Mylar (soort polyester) wat de blaadjes open en dicht vouwt wanneer het in contact komt met licht en warmte.
















Caitlind Brown – Cloud – 2012















Studio Roosegaarde – Lotus Dome - 2012

Sommige installaties zijn op maat gemaakt voor een bepaalde ruimte. Andere - zoals het stilleven lijntekening van Michael Craig-Martin (1941) gemaakt van geclusterde voorwerpen zoals plakband, kan overal worden gemonteerd. Sommigen installaties zijn zelfs onderdeel van een reizende tentoonstelling. Voorbeelden hiervan zijn: de kinetische licht-omgevingen van de Groupe Recherche d'Art Visuel die in Europa toerde maar ook Richard Wilson (1953) die een kamer gevuld met olie die publiek kon bekijken vanaf een loopbrug in de Londense Royal Scottish Academy. Nu is deze installatie permanent te zien in The Saatchi Gallery in Londen.














Micheal Graig-Martin – Modern Dance – 1981














Richard Wilson - 20:50 - 1987

Installatie artiesten
Beroemde moderne installatie kunstenaars zijn onder meer: Joseph Beuys (1921-1986), Italiaanse Arte Povera kunstenaars Mario Merz (1925-2003), Michelangelo Pistoletto (1933), Jannis Kounellis (1936) en Gilberto Zorio (1944) en de Fransman Christian Boltanski (1944)( bekend om zijn installaties van foto's, soms met lichten).
Andere hedendaagse Installatie kunstenaars zijn onder andere: de Noorse Olafur Eliasson (1967) (van The Forked Forest Path) de Engelse Damien Hirst (1965) en Tracey Emin (1963), de Amerikaanse Allan McCollum (1944) (The shapes project), de Nederlandse Peter Struycken (1939) (Lichtarcade) en de Koreaanse Do-Ho Suh (1962).
Ook vond ik een bureau die gericht is op installatiekunst, namelijk het bureau SOFTlab uit New York.













Joseph Beuys - The Pack – 1969













Mario Merz - Cache-Toi – 1968














Christian Boltanski - Personnes – 2010












Christian Boltanski - Chance - 2010













Christo en Jeanne-Claude - Surrounded Islands - 1983












Olafur Eliasson – The Forked Forest Path -1998













Olafur Eliasson - The Weather Project – 2003














Damien Hirst – The Jumping Shark -2004












Allan McCollum - The Shapes Project – 2005












Peter Struycken – Lichtarcade – 2007











Do-Ho Suh – Staircase – 2004












Do-Ho Suh – Paratrooper - 2005











SOFTlab. - The San Gennaro North Gate - 2011














SOFTlab. – we are flowers – 2014












SOFTlab. – Window – 2013












SOFTlab: beaux arts ball – 2012




Bronnen:

McTighge, Monica. „Art of the Screen.” Jstor No. 4.vol.69 (2010): pag. 127-129. http://www.jstor.org/stable/25800370

Real, William A. „Toward Guidelines for Practice in the Preservation and Documentation of Technology-Based Installation Art.” Jstor. Journal of the American Institute for Conservation. No. 3. Vol. 40 (2001), pag. 211-231.
http://www.jstor.org/stable/3179880

ENCYCLOPEDIA OF ART. http://www.visual-arts-cork.com/installation-art.htm. Onbekend.

Kevin. 29 september 2012. <\ http://www.versheid.com/2012/09/cloud-interactieve-installatie-gemaakt-van-6000-lampen/ >.

Linders, Jannes. 1993. .

Mccollum, Allan. 2006. http://allanmccollum.net/amcnet2/album/shapes/intro.html

Rijks museum. 23 januari 2014. .

Soft lab. Onbekend. < http://softlabnyc.com/ >.
Van Dale.